ÇOCUKLARDA PANDEMİ SÜRECİNDE KAYGI YÖNETİMİ VE SINAV PSİKOLOJİSİ
Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Uzmanımız Emel ÖZEN; Covid 19 Pandemi süreci dolayısıyla evde kalan ve derslerini online eğitimle evde takip ederek sınava hazırlanan çocukların evde kalma sürecinde yaşadıkları kaygı, endişe, stres, ders çalışamamak…vb ile sınava hazırlanan çocuklar için de sınav stresi ile başa çıkma yöntemleri ve ailelerin nasıl davranmaları gerektiği ili ilgili bilgiler verdi.
ÖZEN ; “Yaşadığımız Covid 19 pandemisi; biyolojik etkilerinin yanı sıra insanların sosyal, davranışsal, duygusal alanlarında ve yaşam koşullarında bazı farklılıklara neden oldu. Her gün okula giderek eğitim gören, akranları ve öğretmenleri ile etkileşim halinde olan çocuk ve gençler ilk kez evde eğitim, sosyal izolasyon ve sokağa çıkma yasağı ile tanıştılar. Lise ve üniversiteye giriş sınavlarına hazırlanan gençler ise bu olağanüstü dönemde sınav stresini salgın psikolojisi ile birlikte yaşamak zorunda kaldılar. Pandemi sürecinin belirsizliği ve yarattığı bu kaygı ortamında sınava girecek olan gençler gerek yeni sınav uygulaması gerekse değişen tarihler nedeniyle endişeli olabilirler. Peki pandemide sınava hazırlanırken nelere dikkat etmeliyiz?
PANDEMİ VE KAYGI
Kaygı, günlük hayatta sorunlarla baş edebilmek ve hayati durumlarla karşılaşıldığında hızlı karar verebilmek için gerekli olan sağlıklı bir duygudur. Yani kaygının belirli düzeyde olması bizim için iyi bir şeydir. Kişinin hiç karşılaşmadığı bir durum hakkında kaygılanması normal bir yanıttır. Bu nedenle pandeminin doğası gereği bizi kaygılandırabileceğini kabullenmemiz gerekir. Fakat her yeni durumda olduğu gibi bundan da korunmak için alabileceğimiz önlemlerin olduğunu bilmeliyiz. Bu önlemler pandemi sürecinin başından itibaren uzmanlarca bize anlatılan mümkün olduğunca evde kalmak, sosyal mesafeyi korumak, düzenli el hijyeni sağlamaktır. Kaygının aşırı olması ve bütün hayatımızı ele geçirmeye başlaması ile kaygı bozukluğu ortaya çıkabilir, uyku-iştah sorunları, odaklanma problemi, erteleme davranışları olabilir. Kaygılı hissettiğimizde kontrol edemediğimiz durumlar için sadece önlem alabileceğimizi unutmayıp kendi kontrolümüz altında olan önlemlere odaklanmamız gerekmektedir. Gün içinde coronavirüs ile ilgili haberleri takip etmemek, sürekli bunu düşünmemek, virüse karşı önlemlerimizi aşırıya kaçmadan yapmak, günlük rutinlerimizi belirleyip bunlara devam etmek, stresimizi azaltacak etkinlikleri yapmak kaygı düzeyimizi belli seviyede tutmaya yardımcı olacaktır.
PANDEMİ VE DERS ÇALIŞMA
Pandeminin ne kadar süreceğini bilmiyoruz ama geçici bir süreç olduğunu unutmamalıyız. Bu nedenle olumsuz düşüncelerden uzaklaşıp sınava yönelik günlük rutinimizi oluşturmalıyız. Bu rutini oluştururken dikkat etmemiz gereken etkenler ise şunlardır:
-Amaçladığınız hedefe ulaşmak için yapmanız gerekenleri maddeler şeklinde yazın, günlük ya da haftalık programlar oluşturun.
-Günlük programınızda ulaşılabilir hedeflere yer verin. Ulaşılabilir hedefleri yapmak motivasyonunuzu arttırır. Gerçekçi olmayan çalışma hedefleri hem programa uymanıza engel olacak hem de sizi daha da kaygılandıracaktır.
-Öncelikle eksiklerinizi belirleyip bunları kapatmaya çalışın ve bu konularla ilgili bol bol soru çözün. Sorunlu alanlarla ilgili yardım almaktan çekinmeyin. Daha verimli çalıştığınız saatleri zorlandığınız derslere ayırın.
-Öncesinde sınav provaları yapın. Sınav saati ile aynı saatte başlayan ve biten, fiziksel koşullarını benzer şekilde düzenlediğiniz deneme sınavlarını çözmeniz sizin sınav anındaki stresinizi azaltacaktır.
-Eğer stresinizi kontrol etmekte zorlanıyorsanız nefes ve gevşeme egzersizlerini deneyin.
-Düzenli uykuyu ve sağlıklı beslenmeyi asla ihmal etmeyin.
-Stresinizi arttırabilecek olan salgınla ilgili haber takibi, sosyal medya iletilerinden uzak durun.
-Ara verdiğiniz zamanlarda sizi mutlu eden etkinlikleri yapın.
PANDEMİ VE SINAV
Yapılan açıklamalara göre salgın ile birlikte hayatımıza giren maske, dezenfektan ve sosyal mesafe önlemleri sınav anında da devam edecek. Pandeminin şu an için devam ediyor olması sebebiyle artık bu önlemleri hayatımızın bir parçası olarak kabul etmemiz gerekiyor. Bu nedenle sınav anında takacağımız maskeyi farklılık olarak değil, günlük hayatta sürekli kullandığımız aksesuar gibi(saat, toka…) görürsek sınav anında daha rahat olabilirsiniz. Evde yaptığınız sınav provaları sırasında maske takarsanız bu duruma daha kolay alışmayı sağlamış olursunuz. Gerekli önlemleri aldığımız sürece virüsten mümkün olduğunca korunduğumuzu unutmamalıyız. Bu yüzden sınav anında sadece sorulara odaklanmalıyız.
Sınav tarihi değişiklikleri stres düzeyinizi arttırmış olabilir. Fakat sınavlarda başarı belli bir süre, emek ve çalışma disiplini gerektirmektedir. Bu nedenle sınav hazırlıklarınızın, şimdiye kadar yaptığınız çalışmalarınızın yani kısaca bilgi ve beceri birikimlerinizin bu değişikliklerle azalmayacağının farkında olmalısınız. Olumsuz düşüncelere izin vermeden, farklı senaryolarla zihninizi oyalamadan, hedefinize odaklanarak çalışmalarınıza devam etmelisiniz.
AİLELER NASIL DAVRANMALI
Aileler bu süreçte çocuklarının gelecekleri ve sağlıkları için daha kaygılı hissediyor olabilirler. Fakat kaygı bulaşıcı bir duygudur. Sınavın başlı başına çocuklar için stresli bir dönem olmasının yanında şu anda hiç karşılaşmadıkları bir durumun da stresini yaşadıkları unutulmamalıdır. Bu nedenle ailelerin öncelikle kendi kaygılarını iyi bir şekilde yöneterek örnek olması gerekmektedir. Aileler çocuklarına anlayışla davranmalı, destekleyici yaklaşmaları ve bu süreçte yol göstermeleri gerekmektedir. Çocukların kendine olan güvenini sarsacak negatif motivasyondan uzak durmaları, ailenin beklentilerinin gerçekçi olması ve çocuğun başkaları ile kıyaslanmaması çok önemlidir. Çocukların olumlu yönlerini ve çabalarını överek cesaretlendirmek de motivasyonlarının artmasını sağlayacaktır. Sınavda başarısız olmanın dünyanın sonu olmadığını çocuklara hissettirmek sınav kaygısını azaltır. Salgın ile ilgili bu sürecin geçici olduğunu, önlem aldığımız sürece bunu aşabileceğimizi, bu durumun derslerini ve sınav sürecini etkilemeyeceğini anlatmak onları rahatlatacaktır. Eğer çocuğunuz bütün önerilere rağmen stresini yönetmekte zorlanıyorsa bir uzmandan yardım almasını sağlayın. “ dedi.